türkçe rapte sago ve fuat ekolü

herkese merhabalar! uzun süredir sözlükte pek aktif değilim, çok nadir girebiliyordum ama bugün hem pazar günümü evde geçirirken böyle bir başlık açmak istedim.

eh be kardeşim! yıl olmuş 2021 hala mı sago fuat diyenleri duyar gibiyim fakat yine de bence pek açıklığa kavuşmamış bir konu olduğu için ve etkisi hala sürdüğü için konuşmak gerektiğine inanıyorum. neden ceza yok diyenler için de aslında yanıt yazıda zaten kendini tezahür edecektir.

öncelikle şöyle başlamak istiyorum, ekolden kastımız nedir?
bir müzik ekolü; biçim, tarz, yapı, içerik gibi noktalarda kabul edilen öğreti veya stilin temeli manasına geliyor.

sago ve fuat hiphop donanımı olarak türkiyede rakipsiz insanlar -turboyu saymıyorum- gerçekten hiphopun 4 elementini de yapan, içerik-biçim açısında oldukça donanımlı kişiler. ama bugün konuşacağımız nokta hiphop değil sadece rap. karşılaştırmalı gideceğim

öncelikle fuat erginden başlayalım. fuat ergin hiphop alemine 88'de girse de, rap alemine kayıtları 94'de alarak başlamış biridir. kendi stilini yaratırken onun baz aldığı ekol west coast olmuştur. easy-e, ice t, ll cool j, nwa, nas gibi birçok güçlü rapperin stilinden daha fazla etkilenmiştir, bu demek değildir ki fuat east coast dinlemez vesaire ama o dönem west coast stilinden daha etkilenmiştir ki kendisi de bahseder.

sago ise hiphop ile 89'da tanımıştır 93'te dj olmuş 97de ise ilk kaydını almıştır ama ilk şarkısı 98de çıkmıştır.
sago tam bir east coastcudur. hatta ondaki east coast-new york underground years plak serisi sanırım dünyada çok sayılı kişide vardır. türkiyeye amerikan piyasasını tanıtırken önceliği hep east coast olmuştur. sago ise run dmc, eric b, gang starr, mobb deep, non phixion gibi kişi/gruplardan etkilenmiştir. bu da aslında müzik yapılarının çok daha farklı olmasına sebep olmuştur.

fuat, west coast tarzında rapi içerik bazında değil biçimsel bazda almıştır. double time, rhyme şematiği, flow yapısı itibari ile oldukça yenilikçidir. aksak ritimler üzerine progresif okumalar yapmıştır bu yüzden bir öncüdür diyebiliriz. içeriksel biçimden ise daha çok gövde gösterisi ve popüler kültür eleştirileri iel ortaya çıkmıştır.

sagopa ise east coast tarzı rapin içeriksel kısmını alıp, topraklarındaki cartel etkisinden kaçamayarak daha çok toplumsal sorunlar ve fakir-zengin eşitsizliği üzerine, sokakların kötülükleri üzerine sözler yazmıştır. okuma tarzı ise cartelin aksine agresif ama kafiye şeması oldukça benzerlik göstermiştir.

asıl olay işte burada başlıyor 99'da fuat türkiyeye geliyor ve birbirleri ile tanışıyorlar. fuat sagonun evidne yaklaşık 1 yıl konaklıyor ve beraber oldukça takılıyorlar.

daha sonra çıkan albümlere dikkat edin. 2000 yılında çıkan pesimist ep 1 ve toplama kampı albümünde sagonun verselerini dikkatli dinleyin. daha sonra fuatın hassickdir 1-2-3lerini dinleyin. birbirlerini öyle etkiliyorlar ki 2-3 yılda türkçe rap modern bir kimlik yaratıyor. işte burada işe müzikalite giriyor ki türkçe rapin müzikal kimliğinin %70'ini sagopa kajmer oluşturmuştur. yaptığı beatler, sample seçimleri, adlibleri, manuel drum kitleri, skit kullanımları ve düşük bpm ile aslında bir çığır açıyor. farkederseniz türkçe rapte 95-00 arası her şey aynıyken bir anda 00 sonrası o vasat müzik çağ atlıyor. peki ceza burda nerde? ceza burada daha ana akım rapperleri beğenmiş ve direkt olarak o stili kazanarak aslında çok bir değişime girmemiştir 00'da ilk ve son değişimini yaşıyor baktığınız zaman 21 yılda çok bir değişim göremezsiniz ama fuat ve sago sürekli bir değişim gösteriyor. burdan sonraki süreçte sago-fuat küslüklerden dolayı çalışmayı bırakıyor ve baktığınızda türkçe rap oldukça vasatlaşıyor 2005-2010 arası kitle olarak evet ceza sago tartışmasından dolayı çok kitle kazansa da müzik oldukça ilkel kalmıştır. o dönemki saian, patroni şehinşah, kayra, sansarın, stillerien bakarsanız 2000-2004 arası fuat-ceza-sago etkisini görürsünüz. zaten beatler direkt sagonun sample seçimleri ile çıkıyordu.

sonra fuat içeriksel olarak kendini tekrarlarken, sago progresif sözley yazmaya devam etti; felsefi, dini, edebi kalemiyle iyice ünlendi ve aslında farklı bir boyuta ulaiştı. yani kısaca demek istediğim kesinlikle üstadlıkları tartışılmaz hiçbirinin ama eğer türkçe rap kimliğinden bahsediyorsak altında sago ve fuat yatar.

voltaire
5/12/2021 15:09

heart_plus : 8 stat_minus_2 : 3

"--spoiler--
ceza burda nerde? ceza burada daha ana akım rapperleri beğenmiş ve direkt olarak o stili kazanarak aslında çok bir değişime girmemiştir 00'da ilk ve son değişimini yaşıyor baktığınız zaman 21 yılda çok bir değişim göremezsiniz"
--spoiler--
demiş yazar.

Şimdi ceza diskografisini açıp bakın cezanın meclis-i ala istanbuldakiyle anahtardaki stili arasındaki değişim gayet barizdir. Nefretten sonra çıkan med-cezir albümüne bakıldığındaysa bariz bir değişim görülüyor,ceza hızlı konuşan adamdan fazlası olmaya başlıyor. med-cezirde,rapstarda daha çok sistem eleştirisi temalı sözler yazıp sample beatlere okuyan ceza yerli plaka albümünde no sample takılmaya başlıyor. Sistem eleştirisinden çok mekanlarda çalmalık ritmi güzel şarkılar yapıyor. Sadece 5 albümdeki değişim bu,tüm diskografiyi değerlendirmeye gerek duymuyorum,ama yerli plakadan sonrasında da bariz bir değişim var.

anonim
5/12/2021 19:15 ~ 05/12/2021 19:16

heart_plus : 3 stat_minus_2 : 1

Sagopa'yı sagopa yapan bpg ve romantizma dahil olmak üzere 2003-2006 arası sahip olduğu stil ilk olarak ceza'nın Medcezir albümünde denenmiştir. Ceza'nın bu tarzının başarılı olduğunu gören sago aynı tarza geçmiş ve eski hardkor stilini bırakmıştır. Bu durumda ceza'nın Türkçe rap'e etkisi (bkz: #372009) burada anlatılandan çok daha fazladır.

bilirkisi
5/12/2021 21:18

heart_plus : 5 stat_minus_2 : 2

fuat west'ten ilham alan adam değildir yanlış bilgi.

650 gayme maas
5/12/2021 23:04

heart_plus : 2 stat_minus_2 : 1

cezanın 1 kere değiştiğini belirttim o da nefretten medcezire geçişte zaten gelişim ile değişimi karştırmamak lazım. diğer yandan medcezir tuttu sago da hardcore rapi bıraktı gibi bir önermeyi kabul etmiyorum. sago zaten sürekli değişen bir adam cezayla veya fuatlayken de değişti onlarsız da değişti. müziğini hiçbir zaman tuttu diye öyle götürmedi. kits çok tuttu, kits gibi bir albüm daha yaptı mı? romantizma tuttu diye yaptı mı? sago bunun peşinde olsaydı zaten fazlasını yapardı

voltaire
5/12/2021 23:12

heart_plus : 4 stat_minus_2 : 1

fuatı belki de en çok etkileyen isimler odb, organized konfusion ve black moondur. bu adamların hiçbiri west coast'tan değil. Sagoyu da en çok etkilediğini düşündüğüm 2 grup, jmt ve atmosphere, ikisi de east coast'tan değil. yazı bu kısımlarda hatalı da olsa güzel bir mental jimnastik sağlıyor türkçe rapin evrimine dair.

Cartel sonrası türkçe rapte en baskın 2 ekolün sago ve fuat ekolü olduğu konusunda hemfikirim. (fuat ekolü genelde yanında ceza ekolünü de beraberinde getiriyor bkz. joker, hidra, sansar) bu iki ekolden de fazlasıyla beslenen ve bu iki ekolü harmanlayan tek kişi şehinşah sanırım.

elmasiz elma kurdu
6/9/2024 21:11

heart_plus : 1 stat_minus_2 : 0