Diğer arkadaşa söylediklerimi üzerine alınma lütfen; o noktada konu genişledi ve kişilerden ziyade sözlükte gördüğüm bir tutumun eleştirisine dönüştü.
Şimdi, “Edebiyat eserinin estetik oluşunu didaktikliği, satirikliği sağlamaz.” diyorsun. Bu noktada bir kavramı işin içine katmayı unuttum; “söyleyiş güzelliği.”. Ben “Sen gittin, öldüm bittim.”den öteye geçemeyen şarkıların estetik olmadığından bahsederken işin bu yönüne temas etmeye çalışmıştım aslında. Ben içerik estetiğinden bahsederken söyleyiş güzelliğini dışarıda bırakmıyorum. Melankolik rap'le arabesk rap'i karşılaştırmadaki mantığım da işin bu yönüyle alakalı, içeriksel derinlik ve söyleyiş güzelliği.
Söyleyiş güzelliğini yaratan şeyler edebî sanatlardır, mecazlardır, metaforlardır vs. Ama bahsedilen şeyin kendisinde bir güzellik yok ise onu güzel şekilde ifade etmemiz durumu kurtarmayacaktır; ben o sebeple trap'i içerikten vurmaya çalışıyorum. Ayrıca trap'te söyleyiş güzelliği olduğuna dair de bir veri sunan yok; altyapı, vokal ve flow işin sadece biçimsel yönünü kurtaran kıstaslar. Bu noktada sadece dinleyenlerin beğenisi ve bu beğeniye duymamız gereken saygı noktasından hareket etmek doğru değil; o zaman bizim “doğru”muz teşekkül edemez. Bu bir yerde şuna benziyor, “Biz buna yeşil diyoruz ama renk körlerine göre de kırmızı; saygı duymamız lazım.”.
Ben kendimce söylediğim şeyin neden ve nasılını izah etmeye çalışıyorum; ama sen “Sana kim dedi”, “Başkası öyle düşünmüyor olabilir.”, “Niye herkes adına karar veriyorsun?”, “Öfkeden estetik haz alınmaz mı?” falan diyorsun. İnsan gladyatör dövüşlerinden de haz alabilen bir varlık; ama buna “estetik haz” denmez, bunun temelinde kaba / hayvanî bir haz vardır. Sen “Gotham City'nin insanda uyandırdığı haz da estetik değil, kaba haz o zaman.” diyebilirsin; ben de “Temelinde adalet duygusu var, haksızlığa / iftiraya isyan var, sitem ve melankoli var.” gibi noktalardan hareket ederek bu hazzın estetik yönü olabileceğine dair izah getirmeye çalışıyorum. Ama sizin saygı çerçevesinde yaklaşmaya çalıştığınız diğer beğenilerin neden ve nasılları eksik / yetersiz. Benim veya bir başkasının neden ve nasıllarıyla uğraştığınız kadar başkasının nedensiz ve nasılsız (veya neden ve nasılları varsa da bunları belirtmeye gerek duymadan) ileri sürdüğü şeylere itibar göstermemenin hoşgörüsüzlük olmayacağını anlayabilirseniz sorun kalmayacak. :-)
“Rap'te bunları aramak çok zor benim için.” - Arayınca bulunuyor aslında. Tamam; ben Patron, Norm Ender veya Joker'i ele alıp trap'i bunlar üzerinden vurmaya çalışınca biraz absürt oluyor olabilir; ama Sagopa Kajmer de rap, Dilkeş Kârdâr da rap, Harpya da rap. Bunlar hem içerik, hem söyleyiş güzelliği, hem de biçim açısından gayet güzel eserler ortaya çıkarabiliyorlar. Sorun diğerlerine duyduğumuz teveccühün belki yarısını bunlara duyamıyor olmamızda; Türkçe Rap dinleyicisinin ve özelde de Bol Sözlük'ün genel bir sorunu bu bence. Belki de soruna sanat X eğlence karşıtlığı açısından da yaklaşmak lazım.
Şimdi, “Edebiyat eserinin estetik oluşunu didaktikliği, satirikliği sağlamaz.” diyorsun. Bu noktada bir kavramı işin içine katmayı unuttum; “söyleyiş güzelliği.”. Ben “Sen gittin, öldüm bittim.”den öteye geçemeyen şarkıların estetik olmadığından bahsederken işin bu yönüne temas etmeye çalışmıştım aslında. Ben içerik estetiğinden bahsederken söyleyiş güzelliğini dışarıda bırakmıyorum. Melankolik rap'le arabesk rap'i karşılaştırmadaki mantığım da işin bu yönüyle alakalı, içeriksel derinlik ve söyleyiş güzelliği.
Söyleyiş güzelliğini yaratan şeyler edebî sanatlardır, mecazlardır, metaforlardır vs. Ama bahsedilen şeyin kendisinde bir güzellik yok ise onu güzel şekilde ifade etmemiz durumu kurtarmayacaktır; ben o sebeple trap'i içerikten vurmaya çalışıyorum. Ayrıca trap'te söyleyiş güzelliği olduğuna dair de bir veri sunan yok; altyapı, vokal ve flow işin sadece biçimsel yönünü kurtaran kıstaslar. Bu noktada sadece dinleyenlerin beğenisi ve bu beğeniye duymamız gereken saygı noktasından hareket etmek doğru değil; o zaman bizim “doğru”muz teşekkül edemez. Bu bir yerde şuna benziyor, “Biz buna yeşil diyoruz ama renk körlerine göre de kırmızı; saygı duymamız lazım.”.
Ben kendimce söylediğim şeyin neden ve nasılını izah etmeye çalışıyorum; ama sen “Sana kim dedi”, “Başkası öyle düşünmüyor olabilir.”, “Niye herkes adına karar veriyorsun?”, “Öfkeden estetik haz alınmaz mı?” falan diyorsun. İnsan gladyatör dövüşlerinden de haz alabilen bir varlık; ama buna “estetik haz” denmez, bunun temelinde kaba / hayvanî bir haz vardır. Sen “Gotham City'nin insanda uyandırdığı haz da estetik değil, kaba haz o zaman.” diyebilirsin; ben de “Temelinde adalet duygusu var, haksızlığa / iftiraya isyan var, sitem ve melankoli var.” gibi noktalardan hareket ederek bu hazzın estetik yönü olabileceğine dair izah getirmeye çalışıyorum. Ama sizin saygı çerçevesinde yaklaşmaya çalıştığınız diğer beğenilerin neden ve nasılları eksik / yetersiz. Benim veya bir başkasının neden ve nasıllarıyla uğraştığınız kadar başkasının nedensiz ve nasılsız (veya neden ve nasılları varsa da bunları belirtmeye gerek duymadan) ileri sürdüğü şeylere itibar göstermemenin hoşgörüsüzlük olmayacağını anlayabilirseniz sorun kalmayacak. :-)
“Rap'te bunları aramak çok zor benim için.” - Arayınca bulunuyor aslında. Tamam; ben Patron, Norm Ender veya Joker'i ele alıp trap'i bunlar üzerinden vurmaya çalışınca biraz absürt oluyor olabilir; ama Sagopa Kajmer de rap, Dilkeş Kârdâr da rap, Harpya da rap. Bunlar hem içerik, hem söyleyiş güzelliği, hem de biçim açısından gayet güzel eserler ortaya çıkarabiliyorlar. Sorun diğerlerine duyduğumuz teveccühün belki yarısını bunlara duyamıyor olmamızda; Türkçe Rap dinleyicisinin ve özelde de Bol Sözlük'ün genel bir sorunu bu bence. Belki de soruna sanat X eğlence karşıtlığı açısından da yaklaşmak lazım.
