TDK'den "feminim"in tanımına bakalım (Onun da sitesi gitmiş, kelimeler gen.tr diye bir yere yönlendiriyor): Toplumda kadının haklarını çoğaltma, erkeğinkiler düzeyine çıkarma, eşitlik sağlama amacını güden düşünce akımı, kadın hareketi. ("Erkeğinkiler düzeyi" de çok kulak tırmalayıcı bir ifade bu arada. :-) ) Ama feminizmin farklı yorumları var diyebiliriz. (Terminolojik olarak da çeşitleri varmış.) Bazıları kadın - erkek eşitliğinden ziyade kadının erkeğe üstünlüğünü savunuyor gibi davranıyorlar. Görüşlerinde abartıya kaçan feministlere de halk arasında "feminazi" deniyor. Kısacası "feminizm" terimi tartışmaya açık.
Feminizmin rapteki yansımaları meselesine gelirsek; bu konuda herhâlde Sultana başı çeker. Şarkılarda verdiği bazı mesajlar feminist bakış açısını yansıtıyor diyebiliriz. "Kuşu Kalkmaz", "Taklaya Geldin", "Biz Neysek" parçaları bu bağlamda hatırlanabilir. "Kuşu Kalkmaz"da eşine ilgi göstermeyen bir erkeği eleştiriyor, "Taklaya Geldin"de evlilik dışı ilişki yaşayan bir erkeğin, ilişki yaşadığı kızın "takla"sına gelmesini konu ediyor (Bu parçalarda başka eleştiriler de var.). "Biz Neysek" onlara göre biraz daha protest karakterde bir şarkı; "Her şey güzellik değil, benim ruhum yüce / Eteğim kısa, hey, kime ne? Başörtüm var, ona ne?" diyerek kılık-kıyafet konusundaki baskılara da değiniyor. (Bu noktalara "Türkçe Rap'te Kadın ve Erkek Eleştirisi" başlıklı yazıda da değinmiştim. [Türkçe Rap Dergi Sayı 1].)
Kadınların karşılaştığı sorunları dile getirmek her zaman feminizm kategorisine girmez gibime geliyor. Ayben'in "Umut Var" şarkısında kadınların, çocukların ve gençlerin uğradığı haksızlıklar ve zulümler konu edilmiş. Kadın ön plana çıkarılmış olsa da konu sadece kadının cephesinden işlenmemiş. "Yeniden" parçası ise direkt kadını işleyen bir parça; ama feminist bir yaklaşım var diyebilir miyiz emin değilim. Sultana'nın bakış açısı feminizmle daha çok örtüşüyor gibime geldi.
"Efsane Rap Savaşları"nda "Kız VS Erkek" diye bir karşılaşma vardı. Bu karşılaşmada kırmızı köşede Melyis var. Melyis'in "Rap Savaşları" ruhuna uygun olarak yazdığı satırlar belki de "feminist rap" tanımına en uyacak satırlar. Yukarıda da demiştim feminizm kadın-erkek eşitliğinden ziyade kadının erkeğe üstünlüğünü savunan bir hâl alabiliyor diye; Melyis'in verse'leri de bu anlayışı yansıtıyor.
Kadınların çektiği zorlukları anlatan bayan rapçilerden biri de Selis Elzem. 8 Mart 2019'da çıkardığı "Kadın" şarkısında kadınların uğradığı haksızlıkları ve kadın-erkek eşitliği konusunu işlemiş. Bayanlardan böyle şarkılar arasak daha da buluruz belki.
Kolera'dan da şu satırları hatırlayalım:: "Dişi kişi bilir işi / Benim dişi kişi" ("Den Den Koy").
Feminizmin rapteki yansımaları meselesine gelirsek; bu konuda herhâlde Sultana başı çeker. Şarkılarda verdiği bazı mesajlar feminist bakış açısını yansıtıyor diyebiliriz. "Kuşu Kalkmaz", "Taklaya Geldin", "Biz Neysek" parçaları bu bağlamda hatırlanabilir. "Kuşu Kalkmaz"da eşine ilgi göstermeyen bir erkeği eleştiriyor, "Taklaya Geldin"de evlilik dışı ilişki yaşayan bir erkeğin, ilişki yaşadığı kızın "takla"sına gelmesini konu ediyor (Bu parçalarda başka eleştiriler de var.). "Biz Neysek" onlara göre biraz daha protest karakterde bir şarkı; "Her şey güzellik değil, benim ruhum yüce / Eteğim kısa, hey, kime ne? Başörtüm var, ona ne?" diyerek kılık-kıyafet konusundaki baskılara da değiniyor. (Bu noktalara "Türkçe Rap'te Kadın ve Erkek Eleştirisi" başlıklı yazıda da değinmiştim. [Türkçe Rap Dergi Sayı 1].)
Kadınların karşılaştığı sorunları dile getirmek her zaman feminizm kategorisine girmez gibime geliyor. Ayben'in "Umut Var" şarkısında kadınların, çocukların ve gençlerin uğradığı haksızlıklar ve zulümler konu edilmiş. Kadın ön plana çıkarılmış olsa da konu sadece kadının cephesinden işlenmemiş. "Yeniden" parçası ise direkt kadını işleyen bir parça; ama feminist bir yaklaşım var diyebilir miyiz emin değilim. Sultana'nın bakış açısı feminizmle daha çok örtüşüyor gibime geldi.
"Efsane Rap Savaşları"nda "Kız VS Erkek" diye bir karşılaşma vardı. Bu karşılaşmada kırmızı köşede Melyis var. Melyis'in "Rap Savaşları" ruhuna uygun olarak yazdığı satırlar belki de "feminist rap" tanımına en uyacak satırlar. Yukarıda da demiştim feminizm kadın-erkek eşitliğinden ziyade kadının erkeğe üstünlüğünü savunan bir hâl alabiliyor diye; Melyis'in verse'leri de bu anlayışı yansıtıyor.
Kadınların çektiği zorlukları anlatan bayan rapçilerden biri de Selis Elzem. 8 Mart 2019'da çıkardığı "Kadın" şarkısında kadınların uğradığı haksızlıkları ve kadın-erkek eşitliği konusunu işlemiş. Bayanlardan böyle şarkılar arasak daha da buluruz belki.
Kolera'dan da şu satırları hatırlayalım:: "Dişi kişi bilir işi / Benim dişi kişi" ("Den Den Koy").
