müslüman sosyal bilimci ibn haldun un nesil teorisine göre bir devleti kuran ilk nesil devleti kurmayı iradesine (asabiyet) mücadelecilik ile, şatafat ve lükse tamah etmeyerek, cengaverlik vb ile ulaşır. ikinci nesil artık devlet kurulduğu için görece refah içinde yaşar, bu da onlardaki asabiyet halini gevşetir yine de onlar ilk nesili tanımışlardır ve onlarda ilk nesilden kimi şeyler bulunur. ayrıca ikinci nesilde ilk nesil gibi oldukları iddiası vardır. ancak üçüncü nesile gelince bunlar artık tamamen refah içinde doğup büyümüşlerdir, ilk neslin durumundan haberdar değillerdir. yiğitlikleri, cengaverlikleri ve asabiyetleri artık kalmamıştır. şekil kılık kıyafet konusunda gösterişe kaçarlar ayrıca kendilerini olmadıkları gibi göstermeye heves ederler. bu üçüncü neslin üzerine devlet inkıraza uğrar, yani çöker, yok olur, çevreden gelen henüz bu evreleri geçirmemiş bir başka asabiyet sahibi güç tarafından ele geçirilir.
şimdi bunları okuyunca rap müziğin hep konuşulan 90 lardan günümüze gelen evrimi aklıma geldi.
denilebilir ki müzik için asabiyet söyleyecek bir şeyi olmaktır. rap müzik için bu kültürün peşinden koştuğu, sözcülüğünü yaptığı, onu meydana getiren birçoğumuzun bildiği temel öğelerdir. bu ilk etapta ırkçılık, ekonomik adaletsizlik, uyuşturucu, yolsuzluk, ayrımcılık gibi toplumsal konular ile rap müziğin kendisinin kabul ettirilebilmesidir denilebilir. fiziki manada da bol giyinmek, sample ve boom-bap tabanlı şarkılar yapmaktır denilebilir. bu iddialar ile ortaya çıkan asabiyet sahibi ilk nesil, 90-05 arası yapılan işler diyelim, gerek maddi gerek manevi zorluklara göğüs gererek, kendilerinden asabiyetlerinden ödün vermeyerek kendilerini topluma kabul ettirmeyi başarmışlardır.(ibn haldun örneğinde bu devlet kurmaya, mülke ulaşmaya denk gelebilir). bunların hali hazırda kurduğu bir ortamın içine doğan ikinci nesil (ibn haldun örneğinde gerçekten nesil, jenerasyon iken biz belki rap müzik için gerçek bir nesil diyemeyiz ancak, müzik dinleme çağına gelmiş birey diyebiliriz) ilk nesilin şanını şöhretini över, ilk nesli bilir ve onlardan olduklarını iddia eder ancak bunlarda asabiyetin kırıntıları kalmıştır. 05-20 arası yapılan işler diyelim hem nesiller arası tutarlı olsun, yer yer protest, toplumsal konuları ele alan şarkılar yer yer bir önceki neslinkine benzer şarkılar . bunların peşine gelen üçüncü nesilde artık asabiyetten hiçbir şey kalmamıştır, yaptıkları müzik ilk neslin yaptığından bir şey taşımaz, ilk nesli bilmezler refah içine doğmuşlardır. temaları şatafat ve gösteriş üzeredir, kendilerini olmadıkları gibi göstermeye heveslidirler. bu özellikler de günümüz raplerine en fazla yöneltilen eleştiriler zaten.
şimdi ibn halduna göre üçüncü nesilden sonra devlet inkıraza uğrar, daha fazla asabiyete sahip bedevi bir güç(merkez-çevreden çevre) bu mülkü, devleti zapteder. acaba rap müzik için de bu öngörüde bulunulabilir mi. içerikleri ve icracıları itibariyle türkçe rapin üçüncü nesili inkıraza uğrar mı. ben böyle olabileceği kanaatindeyim, rap müziğin bugünkü göz önündeki icracılarına bir bakın örneğin 6ix9ine denen elemanın ve onu dinleyenleri toplumun kaldırabilmesi, mümkün görmüyorum keza uyuşturucu ve cinsellik içerikli müziğin de öyle. belki bu noktada ilk nesil parçalarında böyle temalar içerdiği söylenebilir. doğrudur ama inancım bugün bunun farklı bir seviyeye geldiği yönünde.
son olarak, kendine ait kavramları olan bir teoriyi, konuya uzak olanlar için daha anlaşılabilir kılmak için görece basitleştirerek, bir alana uygulamaya çalıştım. rap müziğe, belki de diğer müzik türlerine, örneğin ana akım müzik iken rap müzik olması diyelim, bu açıdan bakılabileceğine inanıyorum. belki bununla ilgili çalışmalar da vardır, bilmiyorum tarama yapmadım. dediğim gibi teoriyi basitleştirmeye çalıştım yine anlaşılmayan noktalar varsa netleştirmeye hazırım, eleştirilerinizi ve yorumlarınızı bekliyorum.
teoriye dair daha fazla bilgi için, dergah yayınlarından çıkan süleyman uludağın hazırladığı mukaddime kitabının 393. sayfasına bakabilirsiniz, belki aşağı sayfanın resmini link olarak eklerim.
şimdi bunları okuyunca rap müziğin hep konuşulan 90 lardan günümüze gelen evrimi aklıma geldi.
denilebilir ki müzik için asabiyet söyleyecek bir şeyi olmaktır. rap müzik için bu kültürün peşinden koştuğu, sözcülüğünü yaptığı, onu meydana getiren birçoğumuzun bildiği temel öğelerdir. bu ilk etapta ırkçılık, ekonomik adaletsizlik, uyuşturucu, yolsuzluk, ayrımcılık gibi toplumsal konular ile rap müziğin kendisinin kabul ettirilebilmesidir denilebilir. fiziki manada da bol giyinmek, sample ve boom-bap tabanlı şarkılar yapmaktır denilebilir. bu iddialar ile ortaya çıkan asabiyet sahibi ilk nesil, 90-05 arası yapılan işler diyelim, gerek maddi gerek manevi zorluklara göğüs gererek, kendilerinden asabiyetlerinden ödün vermeyerek kendilerini topluma kabul ettirmeyi başarmışlardır.(ibn haldun örneğinde bu devlet kurmaya, mülke ulaşmaya denk gelebilir). bunların hali hazırda kurduğu bir ortamın içine doğan ikinci nesil (ibn haldun örneğinde gerçekten nesil, jenerasyon iken biz belki rap müzik için gerçek bir nesil diyemeyiz ancak, müzik dinleme çağına gelmiş birey diyebiliriz) ilk nesilin şanını şöhretini över, ilk nesli bilir ve onlardan olduklarını iddia eder ancak bunlarda asabiyetin kırıntıları kalmıştır. 05-20 arası yapılan işler diyelim hem nesiller arası tutarlı olsun, yer yer protest, toplumsal konuları ele alan şarkılar yer yer bir önceki neslinkine benzer şarkılar . bunların peşine gelen üçüncü nesilde artık asabiyetten hiçbir şey kalmamıştır, yaptıkları müzik ilk neslin yaptığından bir şey taşımaz, ilk nesli bilmezler refah içine doğmuşlardır. temaları şatafat ve gösteriş üzeredir, kendilerini olmadıkları gibi göstermeye heveslidirler. bu özellikler de günümüz raplerine en fazla yöneltilen eleştiriler zaten.
şimdi ibn halduna göre üçüncü nesilden sonra devlet inkıraza uğrar, daha fazla asabiyete sahip bedevi bir güç(merkez-çevreden çevre) bu mülkü, devleti zapteder. acaba rap müzik için de bu öngörüde bulunulabilir mi. içerikleri ve icracıları itibariyle türkçe rapin üçüncü nesili inkıraza uğrar mı. ben böyle olabileceği kanaatindeyim, rap müziğin bugünkü göz önündeki icracılarına bir bakın örneğin 6ix9ine denen elemanın ve onu dinleyenleri toplumun kaldırabilmesi, mümkün görmüyorum keza uyuşturucu ve cinsellik içerikli müziğin de öyle. belki bu noktada ilk nesil parçalarında böyle temalar içerdiği söylenebilir. doğrudur ama inancım bugün bunun farklı bir seviyeye geldiği yönünde.
son olarak, kendine ait kavramları olan bir teoriyi, konuya uzak olanlar için daha anlaşılabilir kılmak için görece basitleştirerek, bir alana uygulamaya çalıştım. rap müziğe, belki de diğer müzik türlerine, örneğin ana akım müzik iken rap müzik olması diyelim, bu açıdan bakılabileceğine inanıyorum. belki bununla ilgili çalışmalar da vardır, bilmiyorum tarama yapmadım. dediğim gibi teoriyi basitleştirmeye çalıştım yine anlaşılmayan noktalar varsa netleştirmeye hazırım, eleştirilerinizi ve yorumlarınızı bekliyorum.
teoriye dair daha fazla bilgi için, dergah yayınlarından çıkan süleyman uludağın hazırladığı mukaddime kitabının 393. sayfasına bakabilirsiniz, belki aşağı sayfanın resmini link olarak eklerim.
