Senenin bitiminde o seneki işlerin genel bir değerlendirmesini yapmak ve bunlar üzerine tartışmak olmazsa olmaz bir uğraş. Entry'ler pek tartışma modelinde ilerlememiş gerçi; herkes kendi fikrini belirtmiş ve çekilmiş. Tartışmaya pek gerek görülmemiş olabilir; sonuçta burası anket başlığı ve sonucu -mümkün olduğu kadar- demokrasi belirleyecek. Baktığım tarih itibarıyla birincilik çekişmesi olan tek kategori albümler (“Berhava” & “Ligths Out”); onun dışındaki kategorilerde de ikincilik, üçüncülük çekişmeleri var gibi.
Anketin kapsam geçerliği tartışılır tabii ki; ama ankette yer verilmeyen seçeneklere de entry'lerde yer vererek kapsamı arttırabiliriz. Ben piyasadaki işlerden belki de daha çok underground işleri takip ettiğim için biraz alternatif bir liste oluşturacağım. Ayrıca kapsamı genişletmek adına “yılın teklisi” diye tek bir kategoride şarkı belirtmek yerine battle'ı, melankoliği vs. ayıracağım. Bazı kategorilerde iki üç favori şarkıya yer vereceğim.
* Yılın albümü - Fuat'ın, Sagopa'nın, Saian'ın ilk beşe oynamadığı bir oylama herhâlde düşünülemezdi. :-) Ezhel'i takip etmediğim için o konuda isabetli bir görüş öne süremeyeceğim. Açıkçası bu sene albüm bazında çok iş dinlemedim; listeden tamamını dinlediklerim sadece “Sarkastik EP” ve “Berhava”. Sagopa'nın EP'si güzel olmuş. “Berhava” da çok iyi, Saian gayet şiirsel bir dil kullanmış. “Sarkastik EP”de farklı tarzlar denendiği için, bazı şarkıların beğenilip bazılarının orta seviye bulunmuş olması mümkün. Ama aslında her şarkıda farklı bir tarzın denenip, hepsinde belli bir çıtaya erişilmiş olması bu albümü sağlam bir albüm yapıyor. Dolayısıyla “Berhava” yerine “Sarkastik EP”ye en iyi albüm demek de mümkün, ben de Sarkastik EP'den yanayım. (“Berhava”da hep aynı tarz şarkılar var demek değil tabii bu; ama Sarkastik EP'deki kadar apayrı noktalarda da durmuyorlar.)
* Yılın rapçisi - “Yılın rapçisi” derken kriter başarı mı, ses getirme mi, farklı tarzları deneme mi, hepsi ve daha fazlası mı emin olamadım. Patron'un birinci çıkması bana bunları düşündürdü. Evet; Patron geçen senenin sonlarından itibaren büyük bir ivme yakaladı, Sagopa Kajmer'in beğenisini kazandı vs. Listedeki diğer isimlere nazaran elbette yılın rapçisi Patron'dur diyebiliriz. Ama “yılın rapçisi” olarak Patron'u takip edecek isimler Ezhel, Saian, Sagopa, Khontkar, Fuat Ergin mi olmalıdır noktasında farklı düşünüyorum. Örneğin Massaka, bu sene kendine yalandan diss atarak Diablo diye bir karakter ortaya çıkardı ve bir süre gündemi meşgul etti. Dinleyicilere de “Siz insanlar birbirleriyle dissleşsin, birbirini yesin istiyorsunuz.” minvalinde bir ders verdi. Her ne kadar çok üst düzey bir parça olmasa da “Katliam 3” parçasının yapılmasına ön ayak oldu. Tarzı ve şarkıların kalitesi elbette tartışılır ama bir tane bile oy almamış olması bence garip. Şanışer de “Katliam 3”te trap'i eleştirmesi, “Susamam”ı organize etmesi, senenin sonuna doğru Sezen Aksu'yla düet yapması gibi sebeplerle daha çok oy alması gereken bir şahsiyettir diye düşünüyorum. Onun dışında, “yılın rapçisi” adayları niye hep erkek yahu? “Bayanlar üretmiyor” demeyin, bu sene sadece bir şarkı çıkarmış olan Norm bile şıklara eklenmiş ve 1 oy almış. :-) Birinciliğe oynamasa bile ilk beşe oynayabilecek bayan MC illa ki vardır; bu açıdan ben bir oy da Rozz Kalliope'den yana kullanıyorum (Yaşı 25'ten fazla olduğu için “genç rapçiler” içinde değerlendirmiyorum.). “Junya Mafia” işi geçen sene çıkmış olmasına rağmen büyük bir kitle tarafından bu sene keşfedildi denebilir. Bu sene çıkardığı parçalar da güzeldi, Ece Seçkin düeti de Rozz'un tanınırlık kazanmasına katkı sağladı. İlk beşte bir de underground isme yer vermek istiyorum; piyasada adı anılmamasına rağmen yılmadan üreten, bu yıl içerisinde bir albümü dolduracak kadar şarkıya imza atan, altyapı ve konu çeşitliliği açısından önde gelen isimlerden olan Muhalif'i de ilk beşe ekliyorum. Hem senenin en iyi melankolik şarkısı olarak kabul ettiğim şarkıyı, hem de geçen sene başlayıp bu sene devam ettirdiği B1REB1R cover serisinin kanımca en iyisi olan “İstanbul İstanbul Olalı” yorumunu bu sene paylaştı kendisi.
* Yılın genç rapçisi - Şıkları belirleyen ve oylamaya katılan arkadaşlar gücenmesin ama burada bambaşka istikamette düşünüyorum. Bir önceki kategoride kıstaslarımız arasında “ses getirme” olsa da “genç rapçi” kategorisinde bu kıstası geri plana atarak işlerin kalitesine, teknik beceriye ve içerikteki derinliğe vs. bakmamız gerek diye düşünüyorum. Aspova genç biri ama yükselişe geçtiği dönem “Geber Pislik”i çıkardığı dönemdi diyebiliriz (İvmesini kaybetti demek değil bu tabii). Bu sene yaş sınırı koymadığı müstehcen bir klip yayınlaması da kimilerince hoş karşılanmadı. Stabil de yükseliş devrini geride bıraktı denebilir; ayrıca kendini tekrara düştüğü de sözlükteki birçok yazar tarafından dile getirilen bir isim. Dolayısıyla “yılın genç rapçisi” olarak onları görmek pek mantıklı değil diyebilirim. Ati242 pek çok genç arasından sıyrılmış olabilir ama yaptığı işlere bakarak “yılın genç rapçisi” olarak onu da göremeyiz gibime geliyor; özellikle de şıklara Stabil ekleniyorsa. Şam, Baneva, Motive takip ettiğim isimler değil; oyların nispeten düşük olması zirveye oynamadıklarını gösterdiği için çok da tartışmaya gerek yok. Vio'nun single'ları çıkarılmaya devam etse bile onun etkisi farklı bir boyutta olacağı için, aslında “yarış”a dâhil edilmemesi daha mantıklı. Ben oyumu hiçbirinden yana kullanmıyor ve bana göre “yılın genç rapçisi” olan ismi belirtiyorum: Notra. Bence müziğe yeni yeni adım atmış ve kendini geliştirme yolunda ilerleyen bir bayan olarak yılın genç yeteneği Notra'dır. Yılın genç rapçileri arasında adı anılmaya layık diğer bir bayan MC de bence Ressira'dır. “Benim Yerim Değil” ve “Bahtım Kara” şarkılarıyla epey takipçi kazandı; talihsiz bir olay neticesinde bazı rap sayfalarının çirkin tarafları olabileceğini ve underground isimlerin ne gibi hesaplarla gündemden uzak tutulabileceğini bize bir kere daha göstermiş oldu. Hem müziği hem dik duruşluluğu sebebiyle değer verilmesi gereken bir genç yetenek.
* Yılın teklisi - Oğlum, Hayki'ye niye sadece “diss” kategorisinde yer verdiniz? Adamın “Kargalar” ve “Tahammülüm Yok” şarkıları var mesela; özellikle “Kargalar” zirveye oynar bence. Patron'un “Manzaralar”ı elbette yılın en iyi teklileri arasındadır ve belirtilen listede zirveye rahatlıkla oturabilecek bir şarkıdır; ama listede zirveye oynaması pek mümkün olmayan çok şarkı var zaten. Karşısına dişli rakipler koymalıydınız ki zirve için olmasa bile ikincilik, üçüncülük için çekişme olsun. :-) Ayrıca Allame'nin “Dracula”sı tekli değil; albümde yer alan bir şarkı. (Aday gösterilen şarkıların hepsini dinlemedim, belki tekli olmayıp albüm içinden gösterilen başka parçalar da vardır. O zaman “Yılın teklisi” değil de “yılın şarkısı” demek icap eder.)
Albüm içi veya dışı, dinlediklerim arasında senenin en iyi şarkıları olarak gördüklerimi farklı türlere ayırarak belirteceğim (Albüm içi olanlar da önce tekli olarak çıkıp sonra albüme dâhil olan şarkılar zaten):
En iyi battle rap: Sırat - “Hiç Olmadığı Kadar Yakın”, Hayki - “Kol Bozuk” (“Kol Bozuk” battle ile diss arasında bir yerde duruyor denebilir. Joker'in “Farketmez” şarkısı da öyle aslında.)
En iyi melankolik rap: Muhalif - “90 - İşgal Altında Çocukluğum”
En iyi protest rap: Muhalif - “Mühür”
En iyi trap: Rozz Kalliope - “Benjamins 2" (Trap-melankolik olarak da albüm içi Sagopa'dan "Neyse", tekli olarak Dilkeş'ten "Sonu Yok!")
En iyi gangsta rap: Derya - “Plan”, Yase - “Sorun Var” (Bu şarkılar gangsta olarak kabul görüyorsa bunlar en iyi gangsta rap şarkılar. Kabul görmüyorsa gangsta rap'te en iyi aramaya pek gerek yok. :-) )
En iyi horrorcore rap: Sırat & Ece Kılıçkaplan- “Paranoya” (Bu türde fazla şarkı çıkmıyor zaten; çıkıyorsa da ben takip etmiyorum. :-) )
En iyi arabesk rap: Ahiyan - “Yaşamanın da Zararı Var”
En iyi gayriciddi rap: Orkundk - “Low Level Hayat”, Porçay - “Osmanlıca Rap”
Teselli ödülü: Yukarıdaki arkadaşların da belirttiği gibi, yılın son haftasında çıkan şarkıların değerlendirilip “en iyiler” arasında görülmesi olanağı pek yok. Bu sebeple, 2018'in son haftasında çıkmış bir şarkıyı teselli babında en iyilerden biri olarak gösterebiliriz diye düşünüyorum. Bu kategoriye uyacak iyi bir şarkı örneği olarak Alem DM'den “Bulamadım Sizi” parçasını burada anayım.
* Yılın diss parçası - Anketteki liste içerisinden ilk üçüm sırasıyla Deli, Haset, Farketmez. (Şıklarda yer verilen şarkıların hepsini dinlemedim ama muhtemelen görüşüm değişmez.) En iyi sahte diss olarak da Massaka'dan “Cehennemin Dibi”ni alıyorum.
* En iyi featuring şarkı - Bu kategoride de “etki uyandırma”nın kıstas olarak alınmaması gerektiği kanaatindeyim. Anketin açık ara birincisi olan “Susamam” çok büyük etki uyandırdı, evet; ama çok uzundu, zayıf denebilecek verse'ler içeriyordu ve sonradan iki sanatçı bir nevi yan çizdi. Bu sebeple şarkı en iyi featuring şarkı olamaz; olsa olsa en iyi protest şarkı olabilir. Şıklarda yer verilen diğer şarkıların hepsini dinlemedim; ama “Fight Kulüp”, “Katliam 3” gibi işlerin de “en iyi featuring şarkı” olamayacağı meydandadır sanıyorum. Ben burada da alternatif bir şarkıya yer vermek istiyorum ve Rashness ile Esmeray'dan “Karavana” diyorum. Dinlenme kaygısıyla üretilmemiş, güzel mesajlara sahip gayet hoş bir şarkı olmuş. Bir diğer favori featim Forte ve Notra'dan “Abuu!”. Rapçilerin diğer tarzların icracılarıyla işbirliği yaptığı bazı düetler de (Örneğin Rozz & Ece Seçkin, Şanışer & Sezen Aksu, Sehabe & Aydilge) şıklara eklenebilir.
Çok uzun bir entry oldu; okuyan ve göz gezdirenlere teşekkür ederim. :-)
Anketin kapsam geçerliği tartışılır tabii ki; ama ankette yer verilmeyen seçeneklere de entry'lerde yer vererek kapsamı arttırabiliriz. Ben piyasadaki işlerden belki de daha çok underground işleri takip ettiğim için biraz alternatif bir liste oluşturacağım. Ayrıca kapsamı genişletmek adına “yılın teklisi” diye tek bir kategoride şarkı belirtmek yerine battle'ı, melankoliği vs. ayıracağım. Bazı kategorilerde iki üç favori şarkıya yer vereceğim.
* Yılın albümü - Fuat'ın, Sagopa'nın, Saian'ın ilk beşe oynamadığı bir oylama herhâlde düşünülemezdi. :-) Ezhel'i takip etmediğim için o konuda isabetli bir görüş öne süremeyeceğim. Açıkçası bu sene albüm bazında çok iş dinlemedim; listeden tamamını dinlediklerim sadece “Sarkastik EP” ve “Berhava”. Sagopa'nın EP'si güzel olmuş. “Berhava” da çok iyi, Saian gayet şiirsel bir dil kullanmış. “Sarkastik EP”de farklı tarzlar denendiği için, bazı şarkıların beğenilip bazılarının orta seviye bulunmuş olması mümkün. Ama aslında her şarkıda farklı bir tarzın denenip, hepsinde belli bir çıtaya erişilmiş olması bu albümü sağlam bir albüm yapıyor. Dolayısıyla “Berhava” yerine “Sarkastik EP”ye en iyi albüm demek de mümkün, ben de Sarkastik EP'den yanayım. (“Berhava”da hep aynı tarz şarkılar var demek değil tabii bu; ama Sarkastik EP'deki kadar apayrı noktalarda da durmuyorlar.)
* Yılın rapçisi - “Yılın rapçisi” derken kriter başarı mı, ses getirme mi, farklı tarzları deneme mi, hepsi ve daha fazlası mı emin olamadım. Patron'un birinci çıkması bana bunları düşündürdü. Evet; Patron geçen senenin sonlarından itibaren büyük bir ivme yakaladı, Sagopa Kajmer'in beğenisini kazandı vs. Listedeki diğer isimlere nazaran elbette yılın rapçisi Patron'dur diyebiliriz. Ama “yılın rapçisi” olarak Patron'u takip edecek isimler Ezhel, Saian, Sagopa, Khontkar, Fuat Ergin mi olmalıdır noktasında farklı düşünüyorum. Örneğin Massaka, bu sene kendine yalandan diss atarak Diablo diye bir karakter ortaya çıkardı ve bir süre gündemi meşgul etti. Dinleyicilere de “Siz insanlar birbirleriyle dissleşsin, birbirini yesin istiyorsunuz.” minvalinde bir ders verdi. Her ne kadar çok üst düzey bir parça olmasa da “Katliam 3” parçasının yapılmasına ön ayak oldu. Tarzı ve şarkıların kalitesi elbette tartışılır ama bir tane bile oy almamış olması bence garip. Şanışer de “Katliam 3”te trap'i eleştirmesi, “Susamam”ı organize etmesi, senenin sonuna doğru Sezen Aksu'yla düet yapması gibi sebeplerle daha çok oy alması gereken bir şahsiyettir diye düşünüyorum. Onun dışında, “yılın rapçisi” adayları niye hep erkek yahu? “Bayanlar üretmiyor” demeyin, bu sene sadece bir şarkı çıkarmış olan Norm bile şıklara eklenmiş ve 1 oy almış. :-) Birinciliğe oynamasa bile ilk beşe oynayabilecek bayan MC illa ki vardır; bu açıdan ben bir oy da Rozz Kalliope'den yana kullanıyorum (Yaşı 25'ten fazla olduğu için “genç rapçiler” içinde değerlendirmiyorum.). “Junya Mafia” işi geçen sene çıkmış olmasına rağmen büyük bir kitle tarafından bu sene keşfedildi denebilir. Bu sene çıkardığı parçalar da güzeldi, Ece Seçkin düeti de Rozz'un tanınırlık kazanmasına katkı sağladı. İlk beşte bir de underground isme yer vermek istiyorum; piyasada adı anılmamasına rağmen yılmadan üreten, bu yıl içerisinde bir albümü dolduracak kadar şarkıya imza atan, altyapı ve konu çeşitliliği açısından önde gelen isimlerden olan Muhalif'i de ilk beşe ekliyorum. Hem senenin en iyi melankolik şarkısı olarak kabul ettiğim şarkıyı, hem de geçen sene başlayıp bu sene devam ettirdiği B1REB1R cover serisinin kanımca en iyisi olan “İstanbul İstanbul Olalı” yorumunu bu sene paylaştı kendisi.
* Yılın genç rapçisi - Şıkları belirleyen ve oylamaya katılan arkadaşlar gücenmesin ama burada bambaşka istikamette düşünüyorum. Bir önceki kategoride kıstaslarımız arasında “ses getirme” olsa da “genç rapçi” kategorisinde bu kıstası geri plana atarak işlerin kalitesine, teknik beceriye ve içerikteki derinliğe vs. bakmamız gerek diye düşünüyorum. Aspova genç biri ama yükselişe geçtiği dönem “Geber Pislik”i çıkardığı dönemdi diyebiliriz (İvmesini kaybetti demek değil bu tabii). Bu sene yaş sınırı koymadığı müstehcen bir klip yayınlaması da kimilerince hoş karşılanmadı. Stabil de yükseliş devrini geride bıraktı denebilir; ayrıca kendini tekrara düştüğü de sözlükteki birçok yazar tarafından dile getirilen bir isim. Dolayısıyla “yılın genç rapçisi” olarak onları görmek pek mantıklı değil diyebilirim. Ati242 pek çok genç arasından sıyrılmış olabilir ama yaptığı işlere bakarak “yılın genç rapçisi” olarak onu da göremeyiz gibime geliyor; özellikle de şıklara Stabil ekleniyorsa. Şam, Baneva, Motive takip ettiğim isimler değil; oyların nispeten düşük olması zirveye oynamadıklarını gösterdiği için çok da tartışmaya gerek yok. Vio'nun single'ları çıkarılmaya devam etse bile onun etkisi farklı bir boyutta olacağı için, aslında “yarış”a dâhil edilmemesi daha mantıklı. Ben oyumu hiçbirinden yana kullanmıyor ve bana göre “yılın genç rapçisi” olan ismi belirtiyorum: Notra. Bence müziğe yeni yeni adım atmış ve kendini geliştirme yolunda ilerleyen bir bayan olarak yılın genç yeteneği Notra'dır. Yılın genç rapçileri arasında adı anılmaya layık diğer bir bayan MC de bence Ressira'dır. “Benim Yerim Değil” ve “Bahtım Kara” şarkılarıyla epey takipçi kazandı; talihsiz bir olay neticesinde bazı rap sayfalarının çirkin tarafları olabileceğini ve underground isimlerin ne gibi hesaplarla gündemden uzak tutulabileceğini bize bir kere daha göstermiş oldu. Hem müziği hem dik duruşluluğu sebebiyle değer verilmesi gereken bir genç yetenek.
* Yılın teklisi - Oğlum, Hayki'ye niye sadece “diss” kategorisinde yer verdiniz? Adamın “Kargalar” ve “Tahammülüm Yok” şarkıları var mesela; özellikle “Kargalar” zirveye oynar bence. Patron'un “Manzaralar”ı elbette yılın en iyi teklileri arasındadır ve belirtilen listede zirveye rahatlıkla oturabilecek bir şarkıdır; ama listede zirveye oynaması pek mümkün olmayan çok şarkı var zaten. Karşısına dişli rakipler koymalıydınız ki zirve için olmasa bile ikincilik, üçüncülük için çekişme olsun. :-) Ayrıca Allame'nin “Dracula”sı tekli değil; albümde yer alan bir şarkı. (Aday gösterilen şarkıların hepsini dinlemedim, belki tekli olmayıp albüm içinden gösterilen başka parçalar da vardır. O zaman “Yılın teklisi” değil de “yılın şarkısı” demek icap eder.)
Albüm içi veya dışı, dinlediklerim arasında senenin en iyi şarkıları olarak gördüklerimi farklı türlere ayırarak belirteceğim (Albüm içi olanlar da önce tekli olarak çıkıp sonra albüme dâhil olan şarkılar zaten):
En iyi battle rap: Sırat - “Hiç Olmadığı Kadar Yakın”, Hayki - “Kol Bozuk” (“Kol Bozuk” battle ile diss arasında bir yerde duruyor denebilir. Joker'in “Farketmez” şarkısı da öyle aslında.)
En iyi melankolik rap: Muhalif - “90 - İşgal Altında Çocukluğum”
En iyi protest rap: Muhalif - “Mühür”
En iyi trap: Rozz Kalliope - “Benjamins 2" (Trap-melankolik olarak da albüm içi Sagopa'dan "Neyse", tekli olarak Dilkeş'ten "Sonu Yok!")
En iyi gangsta rap: Derya - “Plan”, Yase - “Sorun Var” (Bu şarkılar gangsta olarak kabul görüyorsa bunlar en iyi gangsta rap şarkılar. Kabul görmüyorsa gangsta rap'te en iyi aramaya pek gerek yok. :-) )
En iyi horrorcore rap: Sırat & Ece Kılıçkaplan- “Paranoya” (Bu türde fazla şarkı çıkmıyor zaten; çıkıyorsa da ben takip etmiyorum. :-) )
En iyi arabesk rap: Ahiyan - “Yaşamanın da Zararı Var”
En iyi gayriciddi rap: Orkundk - “Low Level Hayat”, Porçay - “Osmanlıca Rap”
Teselli ödülü: Yukarıdaki arkadaşların da belirttiği gibi, yılın son haftasında çıkan şarkıların değerlendirilip “en iyiler” arasında görülmesi olanağı pek yok. Bu sebeple, 2018'in son haftasında çıkmış bir şarkıyı teselli babında en iyilerden biri olarak gösterebiliriz diye düşünüyorum. Bu kategoriye uyacak iyi bir şarkı örneği olarak Alem DM'den “Bulamadım Sizi” parçasını burada anayım.
* Yılın diss parçası - Anketteki liste içerisinden ilk üçüm sırasıyla Deli, Haset, Farketmez. (Şıklarda yer verilen şarkıların hepsini dinlemedim ama muhtemelen görüşüm değişmez.) En iyi sahte diss olarak da Massaka'dan “Cehennemin Dibi”ni alıyorum.
* En iyi featuring şarkı - Bu kategoride de “etki uyandırma”nın kıstas olarak alınmaması gerektiği kanaatindeyim. Anketin açık ara birincisi olan “Susamam” çok büyük etki uyandırdı, evet; ama çok uzundu, zayıf denebilecek verse'ler içeriyordu ve sonradan iki sanatçı bir nevi yan çizdi. Bu sebeple şarkı en iyi featuring şarkı olamaz; olsa olsa en iyi protest şarkı olabilir. Şıklarda yer verilen diğer şarkıların hepsini dinlemedim; ama “Fight Kulüp”, “Katliam 3” gibi işlerin de “en iyi featuring şarkı” olamayacağı meydandadır sanıyorum. Ben burada da alternatif bir şarkıya yer vermek istiyorum ve Rashness ile Esmeray'dan “Karavana” diyorum. Dinlenme kaygısıyla üretilmemiş, güzel mesajlara sahip gayet hoş bir şarkı olmuş. Bir diğer favori featim Forte ve Notra'dan “Abuu!”. Rapçilerin diğer tarzların icracılarıyla işbirliği yaptığı bazı düetler de (Örneğin Rozz & Ece Seçkin, Şanışer & Sezen Aksu, Sehabe & Aydilge) şıklara eklenebilir.
Çok uzun bir entry oldu; okuyan ve göz gezdirenlere teşekkür ederim. :-)
